banner

-----------------------

Content

  1. Paratuberculose
  2. Verschijnselen
  3. Oorzaak
  4. Besmettingsroute
  5. Schade
  6. Gevolgen voor de mens

 

Bron: GD


De ziekte paratuberculose bij runderen

Paratuberculose of paratbc is een besmettelijke ziekte, die wordt veroorzaakt door een ongeneeslijke darmontsteking. De aandoening komt vooral voor bij herkauwers. In Nederland wordt de ziekte regelmatig gezien bij runderen en geiten. Veel rundveebedrijven zijn besmet, terwijl het niet wordt opgemerkt. Dit komt, omdat slechts een beperkt deel van de besmette dieren ziekteverschijnselen vertoont, die bovendien niet erg duidelijk zijn. De kern van de bestrijding is het voorkomen van nieuwe infecties. 


Verschijnselen
Runderen die besmet zijn met paratuberculose (paratbc) ontwikkelen een ongeneeslijke darminfectie. Dit gaat heel langzaam, waardoor pas op een leeftijd van drie tot zes jaar ziekteverschijnselen zijn te zien. 

Dit zijn achtereenvolgens:

  • Daling van de melkgift met tien tot twintig procent;
  • Afnemende conditie, ondanks een goede eetlust;
  • Te laag geboortegewicht van de kalveren;
  • Uiteindelijk aanhoudende diarree, waarbij vaak gasbelletjes zichtbaar zijn en een verdere daling van de melkproductie;
  • sterfte.

Opvallend is dat er bij paratbc geen koorts optreedt.
Doordat de verschijnselen ook bij andere ziekten voorkomen, blijft paratbc vaak lang onopgemerkt.


Oorzaak
Paratbc wordt door de bacterie Mycobacterium avium subsp. Paratuberculosis veroorzaakt. Deze bacterie behoort tot de groep van tuberculose-bacteriën.
Deze bacteriën hebben een zeer lange incubatietijd, dit is de tijd tussen besmetting en de eerste ziekteverschijnselen. Voor paratbc varieert de incubatietijd van anderhalf tot meer dan tien jaar.
De paratbc-bacterie heeft een stevige waslaag, waardoor deze heel lang (meer dan een jaar) buiten het dier kan overleven in bijvoorbeeld kuilgras, mest, water en grond. Onder invloed van UV-straling, zoals bijvoorbeeld zonlicht, gaat de bacterie snel dood.


Besmettingsroute
Besmette runderen scheiden de bacterie vooral uit via de mest en daarnaast via melk en biest. Infectie vindt plaats via de bek, door opname van met de bacterie besmette mestdeeltjes, biest, melk, voer en drinkwater. Het ongeboren kalf kan ook via de baarmoeder worden besmet. Kalveren zijn vooral het eerste levensjaar gevoelig voor een besmetting. Hoe jonger, des te gevoeliger. Runderen vanaf een jaar zijn duidelijk minder gevoelig. Wanneer ze de paratbc-bacterie opnemen, worden ze niet ziek en zullen ze geen besmetting overbrengen. Een besmette koe kan vanaf tweejarige leeftijd de paratbc-bacterie verspreiden. Aangezien het nooit zeker is dat een koe vrij is van paratbc, kan in principe elk rund ouder dan twee jaar de ziekte overdragen. Van geiten is bekend dat ze de ziekte op runderen kunnen overdragen. Veel geiten zijn besmet met paratbc. 


Schade
Besmette runderen ontwikkelen een ongeneeslijke darminfectie. Hierdoor produceren ze minder melk en gaan ze in conditie achteruit. Omdat paratbc niet is te genezen, zullen deze runderen vroegtijdig worden afgevoerd en minder opbrengen bij afvoer. In de tussentijd zijn er de nodige kosten voor diergeneeskundige behandeling geweest. Een rund met ernstige verschijnselen van paratbc vormt het spreekwoordelijke 'topje van de ijsberg'. Meestal zijn er op het betreffende bedrijf (veel) meer runderen besmet. 


Gevolgen voor de mens
Bij mensen is een ziekte bekend die ook door een mycobacterium wordt veroorzaakt en die sterk lijkt op paratbc: de ziekte van Crohn. Het is niet bekend of er verband is tussen deze twee ziekten. 


< terug naar boven